İZMİR LİMANI ÖZELLEŞTİRMESİ İPTAL EDİLDİ...
Duman İnşaatİzmir Limanı özelleştirme iptali ile Türkiye 'nin 1 milyar 275 milyon dolarlık net doğrudan yatırım kaybettiği açıklandı. Oldukça büyük olan bu rakamı daha net anlamak için, 2018 'in 8 aylık dönemde elde edilen 7 milyar dolarlık doğrudan yatırımın % 17 gibi büyük bir kısmını tek başına oluşturması olarak belirtilebilir.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, özelleştirmenin iptaliyle ilgili olarak "İzmir Limanı'nın ihalesini yapıyoruz ve Danıştay'da İzmir Limanı ihalesi 2 yıl bekliyor. 2 yıl sonunda burayı alacak olan kişi vazgeçiyor ve biz 1.2 milyar dolar kaybediyoruz. Şimdi bunu bana Danıştay neyle izah edecek, 1 milyar doların hesabını kim verecek?" açıklamasında bulundu.
3 Mayıs 2016 'da limanın özelleştirilmesi için ihale açıldı. İhaleyi Hutchison, Global ve EİB LİMAŞ konsorsiyumun, 1 milyar 275 milyon dolar bedelle kazanmasına karşı açılan dava süreci 29 ay devam etmiş ve sonucunda özelleşme iptal oldu. Limanın özelleştirme iptali ile limanın modernleşmesi için yapılacak olan yatırımlarda engellendi. Gelecek dönemlerde elde edilecek gelirler ve limanın lojistik transfer merkezi olarak kullanılması planlanıyordu. İzmir Limanı 'nın özelleştirilmesiyle 8.5 milyar dolarlık doğrudan yatırıma ulaşılacaktı ve döviz kurunun hızla yükseldiği bu dönemde oldukça önem arz ediyordu.
Marmara Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cengiz Bahçekapılı konuyla ilgili açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Bahçekapılı, doğrudan yatırımların ülkeler açısından önemine dikkat çekti. Bahçekapalı, "Günümüzde birçok gelişmekte olan ülke doğrudan yabancı sermaye yatırımı teşvik etmeye miktar ve boyutlarını arttırmaya çalışıyor. Doğrudan yatırımlar bir yandan ödemeler dengesi açıklarının finansmanına yardımcı olurken diğer yandan oluşturduğu istihdam, teknoloji transferi, pazar gelişmesi, geri ve ileri bağlantıları ile yan sanayi ve hizmetlere oluşturduğu katkılarla özellikle sermaye yetersizliği çeken ülkeler için birçok cazip imkanları da beraberinde getiriyor. Yeni yatırımlar, yeni satın almalar ve birleşmeler şeklinde uygulamalarla doğrudan yatırımların etkileri katlanıyor. İzmir Limanı da içinde bu örnek satın alma türünde bir yabancı yatırım ve bir kamu varlığının söz konusu olması nedeniyle de bir özelleştirme aslında. Ancak kalıcı bir yatırım. Diğer dış açık finansman yöntemleri olan kısa süreli sermaye yani sıcak para ve dış borçtan çok daha avantajlı bir dış kaynak olarak ülkemize katkı sağlayacak bir unsuru kaçırdık" diye konuştu.
2003 yılından itibaren Türkiye 'ye doğrudan yatırımların toplam 193 milyar dolar olduğu biliniyor. Bu özelleştirme ile beraber Cumhuriyet tarihindeki tüm doğrudan yatırımlardan daha fazla tutarda olduğunu söylemek mümkün.
Bahçekapılı özelleştirmenin ülke ticaretine etkilerini de değerlendirdi. Bahçekapılı, şu değerlendirmede bulundu: "Dş ticaret faaliyetlerinin ana belirleyicisi bir ülkenin ihracat kapasitesi ve kabiliyetleridir. Satacak değerde malınız var olduğunuz sürece ihracatta başarılı olursunuz. Temel belirleyici bir ülkenin ne kadar çok malda diğer dünya ülkelerine göre karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğudur. Ancak lojistik ve gümrük işlemlerinin yapısı ve maliyetleri de etkin bir dış ticaretin diğer önemli unsurlarıdır. Lojistik imkanları sınırlı bir ülkenin, gümrük işlemleri ve yapısı bozuk bir ülkenin etkin bir dış ticaret yapması mümkün değildir. Özellikle zamanla yarışan dış ticaret mallarında. Örneğin taze tarım ürünleri gibi. Her ne kadar bu tip ürünlerin katma değeri düşükse de bizim gibi ülkeler için önemlidir. Deniz, kara ve hava taşımacılığı bu anlamda dış ticaretin gelişmesi için vazgeçilmez altyapıları oluşturur. Deniz taşımacılığı ve bunun ayrılmaz bir parçası olan liman işletmeciliği de bu anlamda önemli lojistik unsurlardır. Deniz taşımacılığı dünyada taşıma birim maliyeti en düşük lojistik kanaldır. Etkin, ihtiyaçlara ve dış ticaret kapasitelerine cevap veren, hızlı yükleme ve boşaltma yapabilen limanlar dış ticaret maliyetlerini (ithalatı maliyetini de) düşürür. Eğer bu özelleştirmede yabancı yatırımcı satın alacağı limanı modernleştirip, yeni teknolojiler ve imkanlarla donatacaksa 'ki öyle olmalı' bu taktirde dış ticaretin özellikle Ege bölgesindeki dış ticarete konu olan malların ticaretinde maliyet avantajları sağlayabilir, hızlı tüketim malları ihracatına katkı sağlayabilirdi."
