Tapu harcı sistemi değişiyor! Gayrimenkul alacaklar ve satacaklar dikkat!
Duman İnşaat
2023'te uygulamaya başlanması gündemde olan yeni sisteme göre emlak alım-satımında rayiç bedel üzerinden değil eksper raporu doğrultusundaki gerçek değer üzerinden tapu harcı alınması hedefleniyor.
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, Ekim ayının sonunda Resmi Gazete'de yayımlandı ve içeriğindeki bir madde gayrimenkul sektörünün alarma geçmesine neden oldu.
25 Ekim’de Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı ile gayrimenkul sektörünü ilgilendiren yeni bir gelişme yaşandı. Programdaki ilgili maddede "Gayrimenkullerin vergilendirmesinde esas alınan alım satım değerinin belirlenmesi ve beyanına ilişkin yeni bir sistem devreye sokulmak suretiyle vergide adalet pekiştirilecek ve vergilendirme etkinleştirilecektir" ifadeleri yer alıyor.
Yani, devlet rayiç bedel üzerinden yapılan alım satımlarda düşük bedel gösterilmesi sebebiyle yaşanan vergi kaybını engellemek istiyor. Bunun da tapu harcının gerçek değer üzerinden ödenmesiyle mümkün olacağı belirtiliyor. Ve gerçek değerin belirlenmesi için de eksper raporu uygulaması ortaya çıkıyor.
Mevcut sisteme göre gayrimenkul alım satım işlemlerinde taraflardan yüzde 2’şer oranında tapu harcı alınmakta. Alışverişin gerçekleştiği rakam ne kadar yüksek olursa tarafların ödeyeceği harç tutarı da o oranda yükseliyor. Durum bu şekilde olunca, genelde alıcı ve satıcı kendi aralarında anlaşıp satış rakamını düşük gösterip düşük harç ödemeye yönelebiliyor. Tapuda işlem yaparken resmi olarak rayiç bedellere dikkat edildiğinden, taraflar alışverişlerini bu rayiç bedel üzerinden gerçekleşmiş gibi göstererek düşük harç ödemiş oluyor.
Ödeme bölümüne gelindiğinde, tapuda gösterilen kısım resmi kanallardan yani banka üzerinden yolanırken gerçek satış bedeli ile aradaki fark alıcı tarafından elden ödenebiliyor.
Örnek vermek gerekirse günümüzde 1 milyon liraya satışı gerçekleşen bir dairenin belediyede görünen rayiç bedelinin 500 bin lira olduğunu varsayalım. Alım satım sırasında taraflar tapuda bu rayiç bedel üzerinden işlem yapmaları durumunda her biri 10’ar bin lira ödemek durumunda. Ancak gerçek satış değeri üzerinden işlem yapmaları halinde iki katını yani 20’şer bin lira tapu harcı yatırmaları gerekiyor. Yeni uygulamada bu aradaki tutarda yaşanan vergi kaybının önüne geçilmesi amaçlanıyor ve bunun için de gerçek değerin belirlenebilmesi için bir sistem kurulması planlanıyor.
2023 yılı içinde uygulanması gündemde olan yeni sistemin hayata geçip geçmeyeceği ya da geçerse alım satımda gerçek değerin nasıl belirleneceği konusunda henüz bir netlik yok. Bazı uzmanların bu sistemin özellikle seçim yılında hayata geçmeyeceği yönünde düşünceleri mevcut. Sektörün ileri gelenleri sektörde bir süredir bu gelişmenin konuşulduğuna dikkat çekerken, gayrimenkul fiyatlarında son yıllardaki yükseliş alım satım işlemlerinde gerçek değer ile rayiç bedel arasındaki vergi kaybında makasın daha da açılmasını beraberinde getirdiği düşünülüyor.
